Διάγνωση του Μετατραυματικού Στρες
Το κατά πόσο θα υπάρξει ψυχικό τραύμα σε ένα άτομο και σε ποιο βαθμό εξαρτάται από:
- Την ηλικία. Ένας ενήλικας βιώνει διαφορετικά ένα τραυματικό γεγονός από έναν ανήλικο, ο οποίος λόγω ευαλωτότητας δεν έχει αναπτύξει την απαιτούμενη συναισθηματική ωριμότητα.
- Την ιδιοσυγκρασία. Κάποιοι άνθρωποι αισθάνονται πιο ευάλωτοι σε δύσκολες καταστάσεις ενώ άλλοι πιο ανθεκτικοί. Η εσωτερική επεξεργασία, αλλά και η αντιμετώπιση του τραυματικού συμβάντος, είναι τελείως διαφορετική σε κάθε μία από τις περιπτώσεις.
- Τους προστατευτικούς παράγοντες τη στιγμή του τραυματικού γεγονότος, αλλά και μετέπειτα. Για παράδειγμα, η συναισθηματική υποστήριξη από την οικογένεια ή το κοινωνικό περιβάλλον, είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση αλλά και εξέλιξη του ψυχικού τραύματος.
Συμπτώματα
Στο DSM-5 (2013) αναφέρονται τέσσερις (4) τύποι:
- Αποφυγής
- Συγκεκριμένων περιοχών, θεαμάτων, καταστάσεων και ήχων που υπενθυμίζουν το γεγονός
- Άγχος, κατάθλιψη, συναισθηματικό μούδιασμα ή ενοχή
- Επαναβίωσης:
- Ενοχλητικές σκέψεις, εφιάλτες ή αναδρομές στο παρελθόν.
- Υπερδιέγερσης:
- Θυμός, ευερεθιστότητα και υπερδιέγερση.
- Επιθετική, απερίσκεπτη συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένων των αυτοτραυματισμών.
- Διαταραχές ύπνου
- Αρνητικής διάθεσης και σκέψης:
- Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που κάποτε θεωρούσε απολαυστικές.
- Δυσκολία να θυμάται λεπτομέρειες του οδυνηρού περιστατικού.
- Αλλαγή στις συνήθειες ή στη συμπεριφορά μετά το τραύμα
- Δυσκολία συγκέντρωσης, αίσθημα συνεχούς υπερέντασης και αγωνίας
- Αίσθημα κοινωνικού αποκλεισμού.
- Δυσκολία στο να αισθανθεί το άτομο θετικά συναισθήματα για τον εαυτό του όπως
ικανοποίηση και στιγμές ευτυχίας. - Λανθασμένες σκέψεις σχετικά με το τραύμα που του προκαλούν έντονα αρνητικά
συναισθήματα όπως ενοχές, θυμό και ντροπή.
Το άτομο που έχει υποστεί τραύμα, μπορεί να αποφεύγει καταστάσεις ή ανθρώπους που του θυμίζουν την εμπειρία. Μπορεί να εμφανίζει καταθλιπτικά συμπτώματα ή αγχώδεις αντιδράσεις. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να προβούν σε κατάχρηση ουσιών (αλκοόλ ή ναρκωτικά) προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά συναισθήματα ή τις σκέψεις όταν αυτά έχουν διάρκεια για μήνες ή ακόμα και χρόνια μετά το τραύμα.
Της Δρ. Τέσσας Χριστοδούλου, PhD, CPsych, AFBPsS, CSci
