Τα τελευταία χρόνια η χώρα μας συγκλονίστηκε από αρκετές Υποθέσεις Παιδοκτονίας. Οι θύτες ήταν στην πλειοψηφία τους μητέρες, νεαρής ηλικίας, από 18 έως και 27 ετών. Μάλιστα, η εγκυμοσύνη είχε κρατηθεί μυστική καθόλη την διάρκεια της από την άμεση οικογένεια ενώ ο τοκετός λάμβανε χώρα στο σπίτι συχνά χωρίς την βοήθεια κάποιου.
Τα θύματα, ήταν σε όλες τις περιπτώσεις τα ίδια τους τα βρέφη, τα οποία θανατώθηκαν μόλις λίγες ώρες ή μέρες μετά την γέννησή τους.
Ο Εγκληματολογικός/ Ποινικός Ορισμός της Παιδοκτονίας:
Ως Παιδοκτονία (Άρθρο 303- Ποινικός Κώδικας, Π.Κ.), ορίζεται ως η Ανθρωποκτονία εκ Προθέσεως, που πραγματοποιείται από τον έναν ή/και τους δύο (2) γονείς (κατά συναυτουργία) και έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση Θανατηφόρας Βλάβης κατά ή μετά τον τοκετό, αλλά ενώ εξακολουθούσε ακόμη διατάραξη του οργανισμού της μητέρας.
Η πράξη τιμωρείται με Κάθειρξη μέχρι δέκα (10) ετών και διαχωρίζεται σαφώς από την Ανθρωποκτονία εκ Προθέσεως με θύματα παιδιά (για παράδειγμα Υπόθεση Πισπιρίγκου στην Πάτρα).
Αν και υπάρχει σαφής διαχωρισμός σχετικά με τις ηλικίες των θυτών και των θυμάτων, ωστόσο οι στατιστικές μελέτες ενοχοποιούν κυρίως τις μητέρες ως υπεύθυνες.
Ως ενέργεια θεωρείται η απεχθέστερη των Εγκλημάτων Κατά Ζωής. Τα ερευνητικά δεδομένα δεν εμπλέκουν πολιτισμικούς ή κοινωνικό- οικονομικούς παράγοντες. Ωστόσο όσο νεαρότερο είναι το παιδί ηλικιακά τόσο αυξάνεται κλιμακωτά ο κίνδυνος τέλεσης της πράξης.
Η Ομαδοποίηση των Παιδοκτονιών
Οι βασικές κατηγορίες Εγκληματολογικής Συμπεριφορικής προσέγγισης απέναντι στα θύματα της Παιδοκτονίας έχει αναλυθεί από τον Resnick (1970).
1. Η πρώτη κατηγορία, περιλαμβάνει το συντριπτικό ποσοστό που αποτελεί μέχρι και το 48,9% των Παιδοκτονιών. Στην “Αλτρουιστική Παιδοκτονία” κυριαρχούν παράλογες εκλογικεύσεις βάση της πεποίθησης ότι ο κόσμος είναι επικίνδυνος και το παιδί δεν θα επιβιώσει.
2. Ακολουθεί η Παιδοκτονία που πραγματοποιείται στα πλαίσια μίας οξείας Ψυχωτικής Διαταραχής (Επιλόχειος Ψύχωση) ή Σοβαρής Συναισθηματικής Διαταραχής (Επιλόχειας Κατάθλιψης) με ποσοστό 21.4%.
3. Η τρίτη σε συχνότητα είναι η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη που συναντώνται στο 13,7%. Σε αυτές τις περιπτώσεις το νεογνό θεωρείται αποτέλεσμα μίας μη αποδεκτής πράξης ή σχέσης. Είναι πιθανό οι γυναίκες αυτές να πάσχουν από κάποια Διαταραχή της Προσωπικότητας που δεν εμπίπτει όμως στον μειωμένο καταλογισμό όπως αυτός περιγράφεται στα Άρθρα 34- 36 του Ποινικού Κώδικα.
4. Στις δύο τελευταίες κατηγορίες ανήκουν τα ατυχήματα (12%) και οι πράξεις λόγω εκδίκησης ή ζήλιας (3%).
Το Προφίλ των Γυναικών
Οι δράστες είναι κυρίως γυναίκες νεαρής ηλικίας. Στην πλειοψηφία τους είναι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και με απουσία ιστορικού προηγούμενων παραβατικής συμπεριφοράς. Οι νεαρές μητέρες διακατέχονται από ενοχή και ντροπή εφόσον το παιδί έχει γεννηθεί εκτός γάμου. Η άμβλωση δεν αποτελεί επιλογή λόγω έλλειψης χρημάτων ή υποστήριξης από το άμεσο περιβάλλον- οικογενειακό/φιλικό). Εμφανίζουν παθητική συμπεριφορά και επίπεδο συναίσθημα, ενώ αρνούνται τις συνέπειες της γέννησης μέχρι τον τοκετό.
Συμπερασματικά, οι θύτες έχουν διαστρεβλωμένη αντίληψη της πραγματικότητας, αδυναμία ελέγχου των συναισθημάτων και έλλειψη γνωστικής ευελιξίας. Στις περιπτώσεις Επιλόχειας Κατάθλιψης ή Επιλόχειος Ψύχωση, η παραληρητική διαταραχή οδηγεί σε έμμονες σκέψεις ή ψευδαισθήσεις με αποτέλεσμα την τέλεση της Παιδοκτονίας.
Η αναφερόμενη συμπτωματολογία θα πρέπει πάντα να εξακριβώνεται μέσω ενδελεχούς Κλινικής Αξιολόγησης.
Της Δρ. Τέσσας Χριστοδούλου, PhD, CPsych, AFBPsS, CSci
