Πρόγνωση
Η θεραπευτική αντιμετώπιση βασίζεται στην Ψυχοθεραπεία. Η Φαρμακευτική αγωγή χορηγείται σε περιπτώσεις που συνυπάρχει διαταραχές της διάθεσης ή της αντίληψης (National Institute for Health and Clinical Excellence, NICE, 2009).
Η πρόγνωση ποικίλει. Κυμαίνεται από εντελώς αρνητική ή έως μία εξέλιξη με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Βελτίωση μπορεί επέλθει και με την πάροδο του χρόνου. Μεταιχμιακά άτομα με λίγη ή καθόλου θεραπεία – αν δεν υπάρχει αυτοκτονικός ιδεασμός- στην πλειοψηφία των περιπτώσεων καταλήγουν σε περιθωριακή κοινωνική προσαρμογή.
Η σύνηθης εξέλιξη είναι αυτή της χρόνιας αστάθειας που εμφανίζεται στην αρχή της ενήλικης ζωής με επεισόδια έντονης αποσταθεροποίησης σε συναισθηματικό επίπεδο ή υπό την μορφή της παρορμητικότητας. Με την πάροδο της ηλικίας, ο κίνδυνος της αυτοκτονίας ελαττώνεται και επέρχεται σταδιακά μια σχετική σταθερότητα στις σχέσεις.
Ατομική Θεραπεία
Η Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία ή η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία είναι οι παρεμβάσεις εκλογής. Η εφαρμογή τους είναι δύσκολη τόσο για τον θεραπευτή όσο και για τον ασθενή. Αυτό συμβαίνει λόγω της παλινδρόμησης του ασθενούς, των εκδραματίσεων του, των ενορμήσεων του αλλά και της εκδήλωσης ασταθών ή καθηλωμένων αρνητικών μεταβιβάσεων.
Οι ασθενείς χρειάζονται μία σταθερή και υποστηρικτική θεραπευτική σχέση σε μακροχρόνια βάση, με ξεκάθαρα και σταθερά όρια. Ο ψυχοθεραπευτής πρέπει να έχει την υπομονή να αντέξει τις κρίσεις και τις επαναλαμβανόμενες προσπάθειες παραβίασης-δοκιμασίας των ορίων της σχέσης. Η επικοινωνία θεραπευτή-θεραπευόμενου χρειάζεται να είναι ειλικρινής, αισιόδοξη και προσανατολισμένη στην εκμάθηση πιο ώριμων μηχανισμών αντιμετώπισης των συνθηκών ζωής.
Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία
Η θεραπεία είναι χρόνια και συνήθως απαιτείται ο συνδυασμός φαρμακοθεραπείας και άλλων ψυχολογικών παρεμβάσεων. Στόχος είναι η τροποποίηση των σχημάτων που οδηγεί σε μη αποδεκτές συμπεριφορές σε κάθε δεδομένη περίοδο. Από τους σημαντικότερους στόχους είναι η μείωση του ρίσκου του, εντοπίζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματα που συνοδεύουν τα επεισόδια παρορμητικότητας.
Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία
Η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία επίσης στοχεύει στην μείωση των παρορμήσεων και αυτό-καταστροφικών αντιδράσεων. Το μοντέλο αποτελείται από τέσσερα στάδια. Το πρώτο είναι η αντιμετώπιση των επικίνδυνων παρορμητικών συμπεριφορών, με στόχο την απόκτηση ελέγχου. Το δεύτερο εστιάζει στην ανάπτυξη ικανοτήτων ρύθμισης και ελέγχου των συναισθημάτων. Το τρίτο στάδιο επικεντρώνεται στην βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων και τέλος, το τέταρτο έχει ως στόχο την ενίσχυση της σύνδεσης του ατόμου με τους άλλους.
Φαρμακοθεραπεία
Η Φαρμακοθεραπεία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της διαταραχής, για τον έλεγχο του θυμού και της επιθετικότητας. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε οξέα συμπτώματα.
Οι βενζοδιαζεπίνες είναι χρήσιμες για την αντιμετώπιση του άγχους. Τα άτυπα αντιψυχωσικά, όπως ολανζαπίνη, βελτιώνουν την συνολική λειτουργικότητα του ατόμου, μετριάζουν και συμβάλλουν στον έλεγχο του θυμού, της επιθετικότητας και των βραχέων ψυχωτικών επεισοδίων. Τα αντικαταθλιπτικά προλαμβάνουν τις μεταπτώσεις της διάθεσης. Τέλος, οι αναστολείς (MAOIs) μπορεί να είναι αποτελεσματικοί στη ρύθμιση της παρορμητικής συμπεριφοράς και τα αντισπασμωδικά, όπως η καρβαμαζεπινη μπορεί να βελτιώσουν τη συνολική λειτουργικότητα.
Της Δρ. Τέσσας Χριστοδούλου, PhD, CPsych, AFBPsS, CSci
