Διαγνωστικά Κριτήρια
Η Μεταιχμιακή Διαταραχή Προσωπικότητας κατατάσσεται στο Cluster B σύμφωνα με το DSM-V, 2013. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η συναισθηματική αστάθεια και η παρορμητικότητα. Περίπου το 3% του πληθυσμού είναι πιθανό να εμφανίσει ανάλογη συμπτωματολογία, με τις γυναίκες να πλήττονται σε υψηλότερο ποσοστό.
Η έλλειψη ορίων και η απουσία πρόγνωσης των συνεπειών των πράξεων του σε τρίτους ή ακόμα και στον εαυτό του, επίσης αποτελούν ενδείξεις της Διαταραχής. Οι μη ωφελιμες προβληματικές αντιδράσεις πυροδοτούνται αιφνιδίως ακόμα και από καθημερινά γεγονότα. Κατόπιν, τις περιόδους οργής, πανικού ή απόγνωσης διαδέχονται διαστήματα καλή διάθεσης. Οι εκφάνσεις αυτές επηρεάζουν την λειτουργικότητα και οδηγούν σε δυσκολίες στην διατήρηση σχέσεων.
Η παρορμητική συμπεριφορά και οι συναισθηματικές διακυμάνσεις θα εκδηλωθούν με ροπή προς τον τζόγο, την κατασπατάληση χρημάτων, την κατάχρηση αλκοόλ κτλ. Επιπρόσθετα, οι πάσχοντες μπορεί να εμφανίσουν γνωστικής φύσης διαταραχές όταν έρχονται αντιμέτωποι με καταστάσεις που δεν είναι δομημένες.
Τέλος υπάρχει διαφοροποίηση ως προς τα πρωτογενή ή δυσλειτουργικά τστοιχεία. Κάποιοι πάσχοντες εμφανίζουν παρορμητικότητα και θυμό, ενώ άλλοι μπορεί να έχουν κεκαλυμμένες μεταβολές, με έντονο το αίσθημα κενού, τους φόβους της εγκατάλειψης ή τον αυτοκτονικό ιδεασμό.
Για την εγκυρότητας της διάγνωσης είναι απαραίτητα πέντε (5) από τα παρακάτω κριτήρια :
- Οι μανιώδεις προσπάθειες της αποφυγής μίας πραγματικής ή φανταστικής εγκατάλειψης
- Ένα πρότυπο ασταθών ή συγκρουσιακών, διαπροσωπικών σχέσεων (εναλλαγή εξιδανίκευσης – υποτίμησης/απαξίωσης)
- Ένα έντονα ασταθές αίσθημα του εαυτού (έλλειψη σαφούς και συνεκτικής αίσθησης ταυτότητας, ευμετάβλητες πεποιθήσεις/αντιλήψεις)
- Η Παρορμητικότητα σε τουλάχιστο δύο (2) τομείς, δυνητικά αυτοκαταστροφικούς: α.) αλόγιστη σπατάλη χρημάτων β.) απροστάτευτο σεξ γ.) κατάχρηση ουσιών δ.) ριψοκίνδυνη οδήγηση ε.) υπερφαγία
- Η επαναλαμβανόμενη αυτοκαταστροφική συμπεριφορά
- Η Συναισθηματική αστάθεια λόγω αντιδραστικότητας στη διάθεση (π.χ. επεισόδια δυσφορίας, εκρήξεις θυμού).
- Το Χρόνιο αίσθημα κενού.
- Ο Ανάρμοστος και ανεξέλεγκτος θυμός (π.χ. έκφραση οργής ειδικά όταν οι παρορμητικές ενέργειες ματαιώνονται).
- Ο Παροδικός παρανοϊκός ιδεασμός (μεταίχμιο ψύχωσης- νεύρωσης) λόγω στρες ή σοβαρά συμπτώματα αποσύνδεσης- διάσχισης.
- Η Υποτροπιάζουσα αυτοκτονική συμπεριφορά
Της Δρ. Τέσσας Χριστοδούλου, PhD, CPsych, AFBPsS, CSci
