Διαγνωστικά Κριτήρια
Από τα βασικότερα κριτήρια της Ψυχογενούς Ανορεξίας είναι ο περιορισμός της πρόσληψης ενέργειας και το βάρος που υπολογίζεται ως κατώτερο από το προσδοκώμενο (φυσιολογικό). Επιπρόσθετα, το άτομο διακατέχεται από έναν έντονο φόβο αύξησης του βάρους με σύνοδη διαταραχή στην αντίληψη για το βάρος/σχήμα σώματος που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αξιολόγηση.
Άλλα σημαντικά κριτήρια περιλαμβάνουν την εμφάνιση αμηνόρροιας και άλλων ενδοκρινολογικών διαταραχών, χαμηλή αρτηριακή πίεση, ατονία, βραδυκαρδία, υποθερμία και εύκολη κόπωση.
Ως όρος παραπέμπει σε έλλειψη ή μείωση της όρεξης αλλά στην πραγματικότητα είναι η άρνηση πρόσληψης τροφής από φόβο αύξησης βάρους. Αν και υπάρχει το αίσθημα της πείνας ωστόσο το άτομο δεν την ικανοποιεί. Εκδηλώνεται από την ηλικία των 13 έως 30 ετών, πλήττει τις γυναίκες σε αναλογία 9 προς 1. Η επίπτωση οφείλεται σε συνδυασμό γενετικών, βιολογικών, κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων ενώ έχει παρατηρηθεί αυξημένη θνησιμότητα έως και στο 2-3%.
Διακρίνεται περαιτέρω στον:
Περιοριστικό Τύπο:
- Δεν υπάρχουν συμπεριφορές καθαρτικού τύπου (αυτοπροκαλούμενος έμετος, χρήση καθαρτικών , κλπ.).
- Απώλεια βάρους μόνο μέσω δίαιτας, , νηστείας, ή/και υπερβολικής σωματικής άσκησης
Καθαρτικό Τύπο:
- Επεισόδια υπερφαγίας -αντισταθμιστικές καθαρτικές συμπεριφορές (αυτοπροκαλούμενος εμετός, χρήση καθαρτικών ή υποκλυσμών)
Το ελάχιστο επίπεδο σοβαρότητας της νόσου, βασίζεται στον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) (Body Mass Index-BMI) σε κλινικά συμπτώματα (εργαστηριακός έλεγχος, κλπ.), τον βαθμό της λειτουργικής ικανότητας και την ανάγκη για εποπτεία:
- Ήπια: BMI>17kg/m2
- Μέτρια: BMI: 16-16.99 k g/m2
- Σοβαρή: BMI: 15-15.99 k g/m2
- Πολύ Σοβαρή: (εμπεριέχεται και η ανάγκη για νοσηλεία): BMI < 15 k g/m2
Εμφανίζεται σε συνδυασμό με:
1.)Αγχώδεις Διαταραχές- Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Περιοριστικός Τύπος)
2.) Χρήση και κατάχρηση ουσιών (Καθαρτικός Τύπος)
3.) Διαταραχές Προσωπικότητας (Μεταιχμιακή Διαταραχή Προσωπικότητας)
Στα Αίτια εντοπίζονται:
- Η επιρροή του κοινωνικού πλαισίου που καλλιεργεί την πεποίθηση ότι η εικόνα της ελκυστικής και πετυχημένης γυναίκας είναι συνδεδεμένη με το αδύνατο σώμα.
- Η άσκηση διατροφικού ελέγχου στα παιδιά και γενικότερα ένα οικογενειακό περιβάλλον με συγκρούσεις και διαμάχες.
- Διαπροσωπικά προβλήματα με το αντίθετο φύλο.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση, αίσθημα ανικανότητας, τελειομανία, τάση ευχαρίστησης των άλλων, Ιδεοληψίες- ψυχαναγκασμοί.
- Ανάγκη ελέγχου. Όταν το άτομο νιώθει αποτυχημένο στρέφεται σε ένα πιο εύκολα ελέγξιμο στόχο όπως είναι το βάρος του σώματος.
- Επικριτικά σχόλια για το βάρος ή την εμφάνιση από τον περίγυρο.
- Έντονες δραστηριότητες όπως η επαγγελματική ενασχόληση με τον χορό και συγκεκριμένα το μπαλέτο ή πρωταθλητισμός.
- Καταστάσεις και γεγονότα της ζωής που δημιουργούν σημαντικές «αλλαγές» (π.χ. απώλεια- αποχωρισμός, διαζύγιο, μετακίνηση κ.λπ.)
Της Δρ. Τέσσας Χριστοδούλου, PhD, CPsych, AFBPsS, CSci
